Artykuł pochodzi z wydania: Styczeń-Luty 2018
Z obowiązujących przepisów prawa pracy wynika, że pracodawca może mieć decydujący wpływ na to, w jakiego typu ubiorze świadczą pracę jego pracownicy. Nie oznacza to jednak zupełnej dowolności w tej mierze, bowiem podstawą do oceny prawidłowości stroju pracownika jest charakter jego pracy.
Przede wszystkim należy się powołać na obowiązujące przepisy, z których wynika obowiązek stosowania odzieży i obuwia roboczego, odzieży ochronnej oraz środków ochrony indywidualnej na określonych stanowiskach pracy. Inną sferą są tzw. zasady dress code, czyli pewne kanony stroju, które wyznaczają wyraźne reguły i zasady ubioru służbowego czy reprezentacyjnego.
Zasady używania odzieży reprezentacyjnej czy dress code w wielu przypadkach są ujęte w formę pisemną, w postaci wewnętrznych regulaminów pracodawcy, z opisem wymagań oraz konsekwencjami w przypadku ich naruszania.
W kwestii ubioru obowiązującego w miejscu pracy należy również zauważyć, że niekiedy przepisy szczególne nakładają specjalne obowiązki, które są przypisane do konkretnych zawodów. Jest to np. obowiązek mundurowy (funkcjonariusze Policji, Straży) czy strój urzędowyy (sędziowie, adwokaci czy radcowie prawni w czasie rozpraw sądowych). Akty prawne regulują wtedy dość szczegółowo
poszczególne elementy stroju, nierzadko podając dokładne rozmiary oraz kolory. Częstą sytuacją jest występowanie załączników, które w postaci grafiki lub fotografii przedstawiają przykładowy strój czy mundur, który spełnia wymagania zawarte w przepisach.
Problematyka ubioru pracowników dotyczy w znacznej mierze zawodów oraz branż, dla których istotny jest kontakt z klientem. W zawodach, gdzie wygląd zewnętrzny, a w szczególności strój pracownika, powinien przyczyniać się do budowania jego wizerunku jako godnego zaufania profesjonalisty, pracodawca może wprowadzić zasady ubioru pracowników w instrukcji lub regulaminie pracy.
Prawa i obowiązki
Zgodnie z art. 104 kp regulamin pracy ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki. Na gruncie powyższego przepisu oczekiwania pracodawcy dotyczące stroju pracownika znajdują swoje prawne uzasadnienie, a niedostosowanie się do nich przez pracownika może stanowić naruszenie obowiązków pracowniczych.
Istotne jest, aby wymagania odnośnie do ubioru były adekwatne do rodzaju wykonywanej pracy, z drugiej zaś strony – by nie naruszały innych obowiązujących norm. Pracodawca ma także prawo żądać od pracownika noszenia odzieży z logo firmy, tzw. reprezentacyjnej, pod warunkiem jednak, że pokryje jej koszty i dostarczy ją pracownikowi. Podstawowym ograniczeniem dla pracodawców, jakie wyznacza ustawodawca w przepisach kp w omawianej materii, jest art. 111 kp, mówiący o obowiązku szanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika. Łatwo zauważyć, że określenia użyte w powyższym przepisie są jednak dość ogólne, co może stanowić pole do sporu, jaki strój wymagany od pracownika naruszałby wyżej wspomniane wartości, a jaki nie.
Znaczenie stroju
Dobór stroju zależy od wymogów pracodawcy i stanowiska. Jest też wyrazem szacunku dla przełożonych, wykonywanej pracy i interesantów. Urzędy, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom petentów i chcąc ułatwić swoim pracownikom nienaganny wygląd, czasami odgórnie narzucają pewien rodzaj mundurka. Nie zawsze jest to jednak dobre rozwiązanie, gdyż każdy z nas posiada inny wygląd, figurę i typ kolorystyczny. Pracownicy powinni być wizytówką firmy, w której pracują, a jeśli będą źle wyglądać w ubraniach, które noszą, to skutek będzie odwrotny od zamierzonego. Pracownik powinien być ubrany stosownie do prestiżu miejsca, w którym pracuje, a styl ubierania się powinien być adekwatny do zajmowanego stanowiska. Generalnie nie ma przyjętych prawnie zasad stroju dla pracowników urzędów. Nie zawsze wymagany jest garnitur dla mężczyzn i kostium dla kobiet.
Odzież powinna być elegancka, konserwatywna, skromna.
W korporacjach biurowy dress code jest uzależniony od miejsca, rodzaju pracy, stanowiska czy firmy. Istnieją pewne zasady, których powinni przestrzegać wszyscy niezależnie od stopnia sformalizowania firmy czy jej wewnętrznych regulaminów. Chodzi zwłaszcza o zadbany wygląd, budzący zaufanie, będący oznaką profesjonalizmu i służący dobremu wizerunkowi firmy, czyli schludny, czysty, elegancki.
(…)
Jacek Rajewicz
długoletni inspektor pracy, specjalista z zakresu prawa pracy, radca prawny i szkoleniowiec z wieloletnim doświadczeniem, obecnie główny specjalista ds. bhp