Artykuł pochodzi z wydania: Styczeń-Luty 2019
Rozwiązywanie umów o pracę należy do czynności prawnych, które powodują liczne problemy w praktyce. Jest to związane z faktem, że z jednej strony przepisy są niezwykle rygorystyczne, a z drugiej strony wręczaniu wypowiedzeń często towarzyszą silne emocje, które dodatkowo utrudniają przeprowadzenie tej czynności.
Wypowiedzenie umowy o pracę jest regulowane przepisami kp, które mają również zastosowanie do osób zatrudnionych w formie stosunku pracy w sferze budżetowej (pewne odrębności dotyczą jedynie urzędników mianowanych i osób powołanych na swoje stanowisko). Podstawową regulacją, która określa prawa i obowiązki stron, jest art. 30 kp. Wynika z niego, że wypowiedzenie umowy o pracę jest czynnością prawną jednostronną, a więc niezależną od zgody czy opinii osoby, której się je składa. Oczywiście stroną wypowiadającą umowę może być zarówno pracodawca, jak i pracownik.
Nim przejdziemy do przedstawienia szczegółowych zasad wypowiadania umów, należy wskazać bardzo ważny wyrok SN z 7 października 2008 r. (II PK 56/08), z którego wynika, że „każda jednostronna deklaracja pracodawcy o ustaniu stosunku pracy, dokonana nawet z naruszeniem prawa, prowadzi do ustania stosunku pracy w terminie wskazanym przez pracodawcę, bo wszelkie jego czynności, nawet bezprawne, zmierzające do rozwiązania stosunku pracy są skuteczne i mogą być podważone wyłącznie w drodze odpowiedniego powództwa”. Zatem jeżeli pracownik nie odwoła się od wypowiedzenia do sądu pracy, to będzie ono zawsze skuteczne.
Żadna z wad formalnych lub merytorycznych wypowiedzenia sama z siebie nie powoduje jego bezskuteczności z mocy samego prawa.
Przesłanki formalne wypowiedzenia
Termin wypowiedzenia to inaczej okres pomiędzy złożeniem oświadczenia woli o wypowiedzeniu przez jedną ze stron stosunku pracy a dniem rozwiązania umowy. Długość wypowiedzenia zależy od rodzaju zawartej umowy o pracę oraz czasu zatrudnienia. Zgodnie z art. 34 kp czas wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Natomiast okres wypowiedzenia pozostałych rodzajów umów (na czas określony, na zastępstwo oraz czas nieokreślony) został ujednolicony od 22 lutego 2016 r. i zależy wyłącznie od długości stażu wewnątrzzakładowego, wynosząc odpowiednio zgodnie z art. 36 kp:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Poza stażem wewnątrzzakładowym do okresu zatrudnienia, od którego zależy okres wypowiedzenia, wlicza się dodatkowo pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 231 kp, a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.
(…)
Olgierd Kucharski
ekspert prawa pracy, doktor nauk prawnych