Zfśs w dobie epidemii koronawirusa

Artykuł pochodzi z wydania: Lipiec-Sierpień 2020

Środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych dysponują pracodawcy. Zasady ich przyznawania, rozdysponowania oraz zarządzania zostały opisane w przepisach ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Jakie zmiany wprowadziły do niej przepisy tarczy antykryzysowej 4.0?

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (dalej: zfśs) tworzą pracodawcy, którzy 1 stycznia danego roku zatrudniają co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Ustawodawca w przepisach ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej: uzfśs) nakłada bezwzględny obowiązek tworzenia zfśs dla pracodawców, którzy prowadzą działalność jako jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe, bez względu na stan zatrudnienia.

Odpis na zfśs

Środki finansowe, jakimi zostanie zasilony zfśs, zależą od liczby pracowników oraz przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, które ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Zgodnie z art. 5i uzfśs przez przeciętne miesięczne wynagrodzenie w 2020 r. należy rozumieć wynagrodzenie miesięczne w drugim półroczu 2018 r. Wysokość tego wynagrodzenia wynosi 4134,02 zł (Monitor Polski z 2019 r., poz. 201). Odpis podstawowy na jednego zatrudnionego – zgodnie z art. 5 pkt 2
uzfśs – wynosi 37,5%.

Pracodawca jest zobowiązany dokonać pierwszego przelewu w wysokości 75% równowartości rocznego odpisu na osobny rachunek bankowy w terminie do 31 maja 2020 r. Pozostałe 25% zaś należy przelać do końca września 2020 r.

Ustalenie stanu zatrudnienia

TSposób obliczenia przeciętnego stanu zatrudnienia określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalenia przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Jedną z najczęściej stosowanych metod, i zarazem najprostszą, jest zsumowanie przeciętnej liczby zatrudnionych
w poszczególnych miesiącach, a następnie podzielenie tak otrzymanej sumy przez 12. Rozporządzenie nie reguluje jednak sposobu obliczania przeciętnej liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach. Dopuszczone są trzy metody, za pomocą których należy obliczyć średnie zatrudnienie w miesiącu. Są to:

• metoda średniej arytmetycznej,
• metoda uproszczona,
• metoda średniej chronologicznej.

Zfśs a COVID-19

Ustawodawca w przepisach ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o opłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU z 2020 r., poz. 1086; dalej: tarcza antykryzysowa 4.0) podniósł limity zwolnień z zaliczki podatku dochodowego świadczeń otrzymanych w ramach zfśs (patrz: tabela). Zmiany obowiązujące od 31 marca 2020 r. wynikają z art. 52l, który został dodany do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 4 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Umożliwia zawieszenie przez pracodawców w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 następujących obowiązków:

• tworzenia lub funkcjonowania zfśs;
• dokonywania odpisu podstawowego;
• wypłaty świadczeń urlopowych.

W przepisach tarczy antykryzysowej 4.0 wprowadzono m.in. możliwość zawieszenia w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 niektórych obowiązków dotyczących zfśs i innych funduszy, które mają charakter socjalny, w przypadku wystąpienia u pracodawcy określonego spadku obrotów gospodarczych lub istotnego obciążenia funduszu wynagrodzeń.